تجارت الکترونیک چیست؟ {آشنایی با مزایا و انواع تجارت الکترونیک}

تجارت الکترونیک چیست ؟

تجارت الکترونیک در بستر آنلاین و با اینترنت قابل دسترسی می‌باشد. در واقع برای خرید و فروش کالا و خدمات در بستر آنلاین استفاده می‌شود. امروزه بسیاری از مردم برای سفارش کالا و خدمات به گوشی و کامپیوترشان روی می‌آورند. آنها سفارش را ثبت کرده و کالا را تحویل می‌گیرند یا پولی پرداخت کرده و خدماتی تحویل می‌گیرند. این پروسه زندگی افراد را بسیار راحت کرده است. تجارت الکترونیک (Electronic Commerce) انواع مختلفی دارد که قبل از شروع این نوع کسب و کار باید انواع آن را بشناسیم و مدلی که بیزینس ما در آن دسته قرار می‌گیرد را شناسایی کنیم و درباره آن اطلاعات بیشتری کسب کنیم.

مهم ترین مزایای تجارت الکترونیک

مزایای تجارت الکترونیک برای مشتریان این است که بدون اینکه زمان زیادی صرف کنند، می‌توانند همه چیز را در یک مکان داشته باشند و باهم مقایسه کنند و در نهایت خرید خوبی داشته باشند. در واقع تنوع محصولات بیشتر است و انتخاب بهتری می‌توانند داشته باشند. همچنین آنلاین پول را پرداخت کنند. حتی بصورت آنلاین می‌توانید خدماتی که می‌خواهید را دریافت کنید. مثلا غذا سفارش دهید و بصورت تازه و در کمترین زمان به دستتان برسد.

از طرفی دیگر مزایای تجارت الکترونیک برای کسب و کارها هم بسیار زیاد می‌باشد. آنها به سرمایه گذاری کمتری نیاز دارند و سود بیشتری هم می‌کنند؛ چون هزینه‌هایشان کمتر است. همچنین به کارمندان کمتری نیاز دارند و کارمندانشان می‌توانند دورکاری انجام دهند.

در تجارت الکترونیک راه‌های درآمدزایی بیشتری وجود دارد. تبلیغاتی که می‌توانید در پلتفرم داشته باشید یا کمیسیونی که از مشتری دریافت می‌کنید از مزایای آن است. همچنین می‌توانید سابقه خرید مشتریان را ثبت کنید و این در روند کسب و کارتان کمک می‌کند. از طرفی اشتباه محاسباتی اتفاق نمی‌افتد و هر مشتری برای دریافت کالا و خدماتش، از قبل باید هزینه آن را پرداخت کند.

این نکته را هم مدنظر داشته باشید که تجارت الکترونیک معایبی هم دارد که خریدار را دلسرد می‌کند. اینکه کالا را قبل از خرید بصورت فیزیکی نمی‌تواند بررسی کند یا این موضوع که رسیدن کالا زمان‌بر هست، کلافه کننده می‌باشد. حتی گاهی مشتری اعتماد نمی‌کند و گاهی هزینه‌های اضافی مثل هزینه پیک و خدمات پشتیبانی پرداخت می‌کند.

انواع تجارت الکترونیک :

اگر می‌خواهید برای بیزینستان مدل تجاری انتخاب کنید، باید با انواع مدل‌های تجاری و تجارت الکترونیک آشنایی داشته باشید. دانستن اینکه بیزینس شما در کدام دسته قرار می‌گیرد، باعث می‌شود فرصت‌ها و تهدیدهایی که برایتان وجود دارد را شناسایی کنید و خلاقانه و با برنامه ریزی با هرکدام از آنها مواجه شوید. ما در این بلاگ برایتان هر کدام را شرح می‌دهیم:

• بیزینس به بیزینس (B2B)

این مدل از کسب و کار، معامله‌ بین دو بیزینس می‌باشد. معامله‌ای بین تولید کننده و عمده فروش یا عمده فروش و خرده فروش می‌باشد. در واقع این مدل از کسب و کار بین دو شرکت انجام می‌شود؛ نه بین شرکت و مصرف کننده فردی.

این مدل کسب و کار بسیار رایج می‌باشد. زمانی که بعضی شرکت‌ها مواد اولیه را تولید می‌کنند و شرکت‌هایی برای تولید محصول از آن مواد اولیه استفاده می‌کنند تا محصول تمام شده و کامل را به مشتری بفروشند. در زمینه کسب و کار الکلترونیک، عمدتا کارکنان یک بیزینس با کارکنان بیزینس دیگر می‌توانند در ارتباط باشند.

در واقع در زمینه کسب و کار الکترونیک، مدل بیزینس به بیزینس بستری را فراهم می‌کند که کسب و کارها با هم در ارتباط باشند. دو یا چند بیزینس را به هم وصل می‌کند و ارزشی برایشان ارائه می‌کند که بیزینس‌ها تمایل داشته باشند از آن بستر استفاده کنند و برایشان سودمند باشد.

اگر کسب و کار الکترونیکی بستر بیزینس به بیزینس را فراهم کند، در واقع بستری برای دو کسب و کار ایجاد کرده است که بتوانند محصول یا خدماتشان را به هم بفروشند. در این بین بستری که ما ایجاد کرده‌ایم هم باید از شیوه‌هایی که برای مشتری ارزشی ایجاد کرده، درآمدزایی داشته باشد.

• بیزینس به مشتری (B2C)

این مدل از کسب و کار، بیزینس به مشتری می‌باشد. در این مدل، محصولات یا خدمات مستقیما توسط مشتری و مصرف کننده نهایی که بصورت شخصی از کالا یا خدمات استفاده می‌کنند، خریداری می‌شوند. این مدل با مدل قبلی در تضاد است؛ چون از کسب و کارها به مصرف کننده‌ها می‌رسد. به این معنی می‌باشد که به شکل کالای کامل برای او ارائه می‌شود.

در بستر تجارت الکترونیک، این مدل زیاد دیده می‌شود. معمولا از بسترهای آنلاین برای ارائه دادن محصولات و خدمات به مصرف کننده و مشتری استفاده می‌شود. می‌تواند این پلتفرم آنلاین برای کسب و کار خودمان باشد یا می‌تواند برای وصل کردن بیزینس و مشتری به همدیگر باشد. مشتری‌های این مدل حتی صاحبین خرده فروشی‌ها یا مشاغل کوچک و کارآفرینان هم می‌باشند؛ چون در مقیاس زیاد از یک کالا استفاده نمی‌کنند و نیاز دارند یکسری کالای تمام شده را مانند دیگر مصرف کننده‌ها از کسب و کاری بخرند.

بسیاری از این بسترهای آنلاین، مثل آمازون (Amazon)، متا (Meta)، نتفلیکس (Netflix) و … این فضا را برای بیزینس‌ها و مصرف کننده‌ها ایجاد می‌کنند که با مقایسه راحت‌تر و با قیمت مناسب‌تر، بتوانند خرید کنند. این مدل کسب و کارها، با گرفتن درصدی از سود یا از راه تبلیغات یا اشتراک کاربران درآمدزایی می‌کنند.

• مشتری به بیزینس (C2B)

در این مدل از کسب و کارها شرکت‌ها بخشی از کسب و کارشان و پروژه را برون سپاری می‌کنند. اما این برون سپاری به مشتری سپرده می‌شود. در واقع مشتری‌ها می‌توانند بخشی از کار شرکت را انجام دهند و در ازای آن تخفیفی از شرکت بگیرند یا باعث درآمدزایی‌شان شود. یعنی شرکت از مشتری‌هایی که در آن زمینه‌ها تخصص دارند، استفاده می‌کندتا کارهای شرکت را پیش ببرد. گاهی شرکت‌ها به بیان خواسته‌هایشان می‌پردازند و افرادی که توانایی انجام آن کار و پروژه را دارند، قیمت و شرایطشان را به شرکت‌ها اعلام می‌کنند و در نهایت از بین مشتری‌ها انتخاب می‌شوند.

• مشتری به مشتری (C2C)

در این مدل، بستری که فراهم شده، خودش ارزشی ارائه نمی‌دهد و صرفا مشتری‌هایش را به هم وصل می‌کند. هر دو کاربر سایت مشتری سایت هستند و می‌خواهند چیزی بخرند یا بفروشند. خود شرکت چیزی برای فروش بصورت مستقیم ندارد. در این مواقع به این پلتفرم‌ها مشتری به مشتری گفته می‌شود. مثلا مسئولیت فرستادن کالایی که شخص دیگری خریداری کرده است، بر عهده‌ی فروشنده می‌باشد نه به عهده سایتی که آن دو کاربر را به هم وصل کرده است. شاید برایتان سوال شود که دو مشتری که قصد فروش چیزی را در این پلتفرم دارند، بیزینس به حساب میایند یا خیر!؟ باید این را در نظر داشته باشید که افرادی که در پلتفرم‌هایی مثل دیوار یا EBay فعالیت می‌کنند، بیزینسی ندارند و صرفا کالا یا خدماتی را به هم ارائه می‌دهند. مصرف کننده‌هایی هستند که محصولات دست دوم را برای فروش گذاشته‌اند یا افرادی هستد که بصورت فردی و بدون اینکه بیزینسی داشته باشند، جنسی را برای فروش گذاشته یا بصورت دستی محصولی درست می‌کنند.

مدل‌های دیگری مثل بیزینس به دولت (B2G) و دولت به بیزینس (G2B) وجود دارند. در این دو مدل چون رابطه میان دولت و کسب و کارها سخت و پیچیده می‌باشد، کسب و کارهایی شکل می‌گیرند که این روابط ساده‌تر شود و به عنوان واسطه عمل می‌کنند.

مراحل راه اندازی تجارت الکترونیک:

راه اندازی یک تجارت الکترونیک فرآیندی پیچیده است که نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، تحقیق جامع و تلاش مداوم دارد.

در اینجا به طور خلاصه به مراحل اصلی راه اندازی یک تجارت الکترونیک اشاره می‌کنیم:

1. ایده خود را انتخاب کنید:

• اولین قدم برای راه اندازی یک تجارت الکترونیک، انتخاب ایده‌ای است که بتواند موفق باشد.
• برای انتخاب ایده مناسب باید به نیازهای بازار، رقابت، علایق و مهارت‌های خود توجه کنید.

2. تحقیقات بازار انجام دهید:

• پس از انتخاب ایده، باید تحقیقات بازار جامعی انجام دهید تا از قابلیت اجرا و سودآوری ایده خود اطمینان حاصل کنید.
• در تحقیقات بازار باید مخاطبان هدف، رقبا، قیمت‌گذاری، بازاریابی و سایر عوامل مهم را بررسی کنید.

3. برنامه ریزی کنید:

• پس از انجام تحقیقات بازار، باید یک برنامه تجاری جامع تهیه کنید.
• برنامه تجاری باید شامل موارد زیر باشد:
  • خلاصه ایده و اهداف تجارت
  • تحلیل بازار
  • استراتژی بازاریابی و فروش
  • برنامه عملیاتی
  • پیش‌بینی‌های مالی